İyi haber şu ki, ellerinizi kirletmek zorunda değilsiniz. İdrarınızı yaptıktan sonra sadece klozetin içine bakarak bile rengini değerlendirebilirsiniz (Rengin klozet suyuyla biraz seyrelmiş olması sizi endişelendirmesin, yine de mükemmel bir gösterge).
Muhtemelen renk değişikliklerini günlük, hatta saatlik olarak fark etmişsinizdir. Peki, sağlıklı olan nedir ve nelere dikkat edilmelidir? Bu yararlı idrar renk şemasını sizin için bir araya getirdim, takibinizde kolaylık sağlayacaktır. pH’ı ölçemeseniz bile, koku ve renk takibi yapın. Sabah ilk idrara bakarak, asit yükünüzü anlayabilirsiniz. Açık sarı ve kokusuz idrar, alkalidir. İdrarınızın rengi çok koyuysa ve kokusu iyice ağırlaşmışsa, asitlenmeniz yüksek demektir.
Şeffaf: Çok fazla su içiyorsunuz. Biraz azaltabilirsiniz.
Limonata: Optimal hidrasyon. Ne yapıyorsanız devam edin.
Alkolsüz bira: Fena değilsiniz.
Kehribar: Kendinizi çok zorlamadan suyu artırsanız iyi olur. Hafif susuz kalmışsınız.
Koyu turuncu: Çok susuz kalmışsınız. Su ve elektrolit düzeyinizi yükseltmelisiniz.
%100 şeffaf
Tamamen şeffafsa ve sarı renk tonu eksikse, muhtemelen önerilen miktardan daha fazla su içiyorsunuz.
Ayrıca idrara çıkmak tam zamanlı işiniz haline geldiyse, bu biraz fazla hidrate olduğunuzun başka bir işaretidir. Ortalama bir yetişkinin, 24 saatlik bir süre içinde 6-10 kez idrar için tuvalete gitmesi normal kabul edilir.
Aşırı hidrasyondan kaçınma nedeni, suyla birlikte vücudun elektrolit içeriğinin de atılmasıdır. Nadiren de olsa bu, su zehirlenmesine yol açabilir. Diyabet yönünden de riskin araştırılmasında fayda var.
Ancak çoğumuzun bu aşırı hidrasyon seviyesi hakkında endişelenmesine gerek yok. Limonata sarısına ulaşıncaya kadar kendinizi küçük su yudumlarıyla sınırlandırın.
Limonata ile alkolsüz bira arası
Limonata renginden alkolsüz bira gibi daha parlak bir gölgeye kadar olan idrar, hidrasyonunuzun iyi olduğunu gösterir. Doğru yoldasınız, ne yapıyorsanız devam edin.
Su içmek hidrate olmanın en basit ve etkili yolu. Ama meyve ve sebzelerin de harika birer su kaynağı olduğunu biliyor muydunuz?
Kehribardan bakıra
Muhtemelen biraz su içmenin zamanı gelmiş. Spektrumun bu kısmı tehlikeli bir dehidrasyon seviyesi göstermese de, bu yönde ilerleyebilirsiniz.
Her gün gerek idrar yoluyla, gerek terleyerek ve hatta nefes alarak su kaybediyoruz. Yaşamsal faaliyetlerimizin düzgün bir şekilde devam edebilmesi için de kaybettiğimiz suyu mutlaka yerine koymamız gerekiyor. Aksi takdirde az su içmek, vücutta susuzluk sinyallerinin başlamasına neden olabilir. Vücudumuzun yaklaşık %70’inin su olduğunu hatırlatıyorum.
Ağzınız kuruduysa vücudunuzdaki suyun %5’ini, dudağınız kuruduysa %10’unu kaybetmişsiniz demektir.
Vücudunuz aldığı sudan daha fazla su kaybettiğinde, sahip olduğunuz suyu kullanmaya başlar. Vücudunuza giren toksinleri, vitamin ve mineral fazlalıklarını, hormonları vb seyreltmek zorunda kaldığı için idrarınızda doğal olarak bulunan mineraller ve kimyasallar daha konsantre ve daha derin bir renk alır.
Açık kahveden koyu turuncuya
İdrarınız kahverengi veya koyu portakalın herhangi bir tonu renkteyse, dikkat etmenin zamanı geldi çünkü muhtemelen ciddi şekilde susuz kaldınız.
Kusma, ishal ve ateş vücudun hızla su kaybetmesine neden olur ve dehidrasyonun yaygın nedenleridir. Neyse ki çoğu sağlıklı yetişkin, sürekli olarak bol miktarda su ve elektrolit bakımından yüksek sıvılar içerek kolayca rehidrate edebilir.
Şişelenmiş ve musluk suyu eser miktarda elektrolit içeriyor olsa da, vücudunuzun elektrolit dengesini yeterince geri kazanmak için daha mineralli bir şeylere ihtiyacınız olabileceğini unutmayın.
Su düzeyinizin iyi olması için ipuçları:
- Yanınızda bir su şişesi/matara taşıyın, cam olması iyidir.
- Kafein ve alkol alımını sınırlayın.
- Egzersiz yapmadan önce bol su için.
- Aşırı tuzlu veya şekerli yiyecekleri sınırlayın.
- Daha iştah açıcı hale getirmek için suyunuza limon ekleyin. Bu, alkali olmanız için de iyi bir çözümdür.
Ayrıca son zamanlarda yediğiniz bir şeyin kahverengi idrara neden olması da mümkündür. Kahverengi idrara neden olduğu bilinen bazı gıdalar: Aloe, bakla, gıda boyaları, kara buğday
Kahverengi idrarla ilişkili tıbbi durumlar: Böbrek hastalığı, karaciğer hastalığı, porfiri (nadir görülen bir genetik kan bozukluğu)
Köpüklü idrar
İdrarla protein atıldığının, bir protein kaçağı olduğunun göstergesidir. Tansiyon ve şeker hastalıklarının ileri aşamalarında görülebilir.
Gökkuşağı idrara ne sebep olur?6
İdrarımızın limonata sarısı ve kokusuz olmasını bekliyoruz. Bu nedenle, tuvalete bakıp başka bir renk görüldüğünde anlık olarak panik yaşanabilir.
Klozetinizin neden meyveli çakıl kasesi gibi göründüğüne dair çılgın sonuçlara varmadan önce, yediğiniz yeni yiyecekleri veya aldığınız ilaçları düşünmek için bir dakikanızı ayırın.
*Pancar sonrası yediğinizde idrarınız pembe/kırmızı mı oluyor?3,4,5
100gr’ dan fazla yiyorsanız idrar renginizin değişmesi normaldir. 100gr’ dan az yediğinizde idrar renginiz değişiyorsa:
- Toplumun %13.8′ i pancarın içindeki betalain maddesini hiçbir bir sorun olmadığı halde bağırsaklardan ememiyor.
- Demir eksikliği gözden geçirilmeli. Betalain bağırsaklardan emilirken demir ile yarışır, demir emilimi artar ama betalain yeterince emilemez.
- Mide asidi yetersizliği gözden geçirilmeli. Çünkü betalain maddesi açığa çıkmak için mide asidine ihtiyaç duyuyor.
- Vitamin B12 eksikliği araştırılmalı
- Sindirim enzimlerinde eksiklik araştırılmalı, özellikle pankreastan salınan amilaz ve pankreatin
Not: Pancar içindeki yüksek nitrat nedeniyle besin hassasiyeti/alerjisine neden olabilir. Bir miktar haşlamak ve haşlama suyunu atarak tüketmek daha sağlıklı bir çözüm olabilir.
Kırmızı veya kanlı idrar
İlaç kullanımına bağlı değilse her zaman anormaldir. Böbrek taşı veya böbrek tümörlerinin habercisi olabilir.
Ne zaman doktora görünmeli?
Tereddüt, belirsizlik ve son zamanlarda yediğiniz yiyeceklerle ilişkilendirilemeyen anormal renk akışı veya kullandığınız ilaçlar, doktora görünmek için iyi nedenlerdir.
Eşlik eden kokular ve semptomlar, örneğin keskin koku (balık kokusu gibi), karın ağrısı, baş dönmesi veya kafa karışıklığı, ateş varsa bu bileşik semptomlar genellikle vücutta daha derin bir şeyin devam ettiğini gösterir.
Ne kadar su içmeli?
Mevcut günlük öneri kadınlar için yaklaşık 9 bardak, erkekler için 13 bardaktır. Ancak bunun sadece genel bir ölçü olduğunu unutmayın.
Yaş, hamilelik ya da emzirme durumu, havanın ne kadar sıcak olduğu, fiziksel aktivite seviyesi, kilo gibi değişkenlerin sizin için ne kadar suyun sağlıklı miktar olduğu üzerinde etkisi vardır.
Susadığımızda su içmek yeterli mi?
Hayır. Susadığımızda zaten vücudumuzdaki suyun %5’ini kaybetmişiz demektir. Susayana kadar içmeyi bekliyorsanız, işareti kaçırıyor olabilirsiniz. Her zaman kullanışlı olan, yeniden doldurulabilir bir su şişesine sahip olmak, yeterince su almanızı sağlamak için iyi bir yoldur. Saat başı 1 bardak su olacak şekilde kendinizi programlayabilirsiniz. Görevler arasında, molalarda veya bir şovun yeni bir bölümü gibi aralıklarla bir şeyler içmenizi kendinize hatırlatabilirsiniz. Çok sıcak veya kuru bir yerdeyseniz, emziriyorsanız veya çok fazla fiziksel aktivite yapıyorsanız, biraz daha sık içtiğinizden emin olun.
Ayrıca erişkinlerde susama ve acıkma merkezleri beyinde birbirine çok yakındır. Susadığımız halde bunu acıkma olarak da algılayabiliyoruz.