Dengeli, temiz ve besleyici bir diyetin birçok faydası var. Faydalı besinlerden yoksun kalmak, vücutta çeşitli belirtilere yol açar.
Bunlar, vücudumuzun potansiyel vitamin ve mineral eksikliklerini bildirme yoludur. Vücudumuz bizimle konuşur. Bunları tanımak, beslenmemizi buna göre ayarlamamıza yardımcı olabilir. Testler bu konuda yardımcı olsa da, henüz kana yansımayan, vücudumuzun eksiklikleri telafi etmeye çalıştığı bir aşama vardır. Henüz kan testlerinde her şeyin normal göründüğü ama bizim bir şeylerin ters gittiğini hissettiğimiz aşama.
Yüzümüz de vücudumuzun vitamin ve mineralsiz kaldığını belli eder.
Kırılgan saç, tırnaklar ve saç dökülmesi
Aşağıdaki besinler açısından zengin bir diyet, saç dökülmesini önlemeye veya yavaşlatmaya yardımcı olabilir.1
Demir: Bu mineral (saç köklerinde bulunan DNA da dahil olmak üzere), DNA sentezinde rol oynar. Demirin azalması, saçın zor uzamasına veya dökülmesine neden olabilir.2,3,4
Çinko: Bu mineral, saç büyümesi için gerekli iki işlem olan protein sentezi ve hücre bölünmesi için gereklidir. Bu nedenle çinko eksikliği, saç dökülmesine neden olabilir.5,6,7
Linoleik asit (LA) ve alfa-linolenik asit (ALA): Bu temel yağ asitleri saç büyümesi ve bakımı için gereklidir.8
Niasin (B3 vitamini): Bu vitamin saçın sağlığı için gereklidir. Saçın küçük parçalar halinde döküldüğü bir durum olan alopesi, niasin eksikliğinin olası sonuçlarından biridir.9,10
Biotin (B7 vitamini): Biotin, eksikliğinde saç dökülmesine neden olabilen başka bir B vitaminidir.11,12
Yapraklı sebzeler, kabuklu yemişler, tam tahıllar ve bitkisel yağlar LA bakımından zengindir; ceviz, keten tohumu, chia tohumu ve soya fıstığı ALA açısından zengindir.
Et, balık, yumurta, baklagiller, koyu yapraklı yeşillikler, kabuklu yemişler, tohumlar ve tam tahıllar, iyi demir ve çinko kaynaklarıdır.
Niasin açısından zengin yiyecekler arasında et, balık, süt ürünleri, kepekli tahıllar, baklagiller, kuruyemişler, tohumlar ve yeşil yapraklı sebzeler bulunur. Bu besinler ayrıca yumurta sarısı ve sakatatlarda bulunan biotin açısından zengindir.
Bu sorunu yaşayan kişilerde ayrıca tiroid fonksiyonlarını ve iyot eksikliğini de değerlendirmek gerekir.
Ağız ülseri, ağız kenarında çatlaklar
Ağzın köşelerinin çatlamasına, bölünmesine veya kanamasına neden olan bir durum olan keilit genellikle demir veya B vitamini eksikliğinden kaynaklanır. Bir çalışmada incelenen ve ağız ülseri olan hastaların yaklaşık %28’inde tiamin (vitamin B1), riboflavin (vitamin B2) ve piridoksin (vitamin B6) eksikliği görülmüştür.13
Kümes hayvanları, et, balık, baklagiller, koyu yapraklı yeşillikler, kabuklu yemişler, tohumlar ve tam tahıllar demir açısından zengindir. Tiamin, riboflavin ve piridoksin kaynakları arasında tam tahıllar, kümes hayvanları, et, balık, yumurta, süt ürünleri, sakatatlar, baklagiller, yeşil sebzeler, nişastalı sebzeler, kuruyemişler ve tohumlar bulunur.14,15,16,17
Diş eti kanaması
Bazen diş eti kanamasının kökeninde sert diş fırçalama tekniği olsa da, C vitamini eksikliği de sıkça görülen nedenleri arasındadır.
C vitamini, yara iyileşmesinde ve bağışıklığın sağlanmasında önemli bir rol oynar ve hatta bir antioksidan görevi görür, hücre hasarını önlemeye yardımcı olur. Vücudumuz kendi başına C vitamini üretmez, bu nedenle yeterli düzeyde C vitamini sağlamanın tek yolu beslenmedir.18,19,20
C vitamini eksikliğinin diğer belirtileri arasında kolay morarma, yaraların yavaş iyileşmesi, kuru pullu cilt ve sık burun kanaması yer alır.
Her gün en az 2 parça meyve ve 3-4 porsiyon sebze yiyerek, yeterince C vitamini tükettiğinizden emin olun.
Pullanan cilt, kepeklenme
Seboreik dermatit (SB) ve kepek, vücudunuzun yağ üreten bölgelerini etkileyen aynı grup cilt bozukluklarının bir parçasıdır. Her ikisi de kaşıntılı, pullanan ciltle kendini belli eder. Kepek, çoğunlukla kafa derisiyle sınırlıdır, oysa seboreik dermatit aynı zamanda yüz, üst göğüs, koltuk altı ve kasıkta da görülebilir.
Kepek ve seboreik dermatite neden olan faktörler arasında kandaki düşük çinko, niasin (vitamin B3), riboflavin (vitamin B2) ve piridoksin (vitamin B6) seviyeleri rol oynayabilir.21,22,23
Niasin, riboflavin ve piridoksin bakımından zengin yiyecekler arasında tam tahıllar, kümes hayvanları, et, balık, yumurta, süt ürünleri, sakatatlar, baklagiller, yeşil sebzeler, nişastalı sebzeler, kuruyemişler ve tohumlar bulunur.
Deniz mahsulleri, et, baklagiller, süt ürünleri, kuruyemişler ve kepekli tahılların hepsi iyi çinko kaynaklarıdır.24
Kafa derisi, kaşlar, kulaklar, göz kapakları ve göğüsteki inatçı kepek ile pullu lekeler; düşük çinko, niasin, riboflavin ve piridoksin alımından kaynaklanabilir. Bu besinleri tüketmek rahatsız edici bu belirtileri azaltmaya yardımcı olabilir.
Deride kırmızı-beyaz yumrular
Keratoz pilaris; yanaklarda, kollarda, uyluklarda veya kalçalarda tüyler diken diken olmuş gibi şişliklere neden olan bir durumdur. Bu küçük yumrulara batık tüyler de eşlik edebilir. A ve C vitamini düzeyi düşük olan kişilerde görülür.25,26
A ve C vitaminini artırmak için sakatat, süt ürünleri, yumurta, balık, koyu yapraklı yeşillikler, sarı-turuncu renkli sebzeler ve meyveler tüketilmeli.
Gece körlüğü
Düşük A vitamini alımı, gece körlüğü olarak bilinen ve insanların düşük ışıkta veya karanlıkta görme yeteneğini azaltan bir durumla bağlantılıdır. Bunun nedeni, gözlerin retinasında bulunan ve geceleri görmenize yardımcı olan bir pigment olan rodopsin üretimi için A vitamininin gerekli olmasıdır.
Tedavi edilmediğinde gece körlüğü, korneaya zarar verebilecek ve körlüğe yol açabilecek bir durum olan kseroftalmiye kadar ilerleyebilir.27
A vitamini düzeyini artırmak için sakatatlar, süt ürünleri, yumurta, balık, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve sarı-turuncu renkli sebzeler tüketilmelidir.
Eksiklik teşhisi konmadıkça, A vitamini takviyesi almaktan kaçınılmalıdır. Çünkü A vitamini, aşırı tüketildiğinde vücudun yağ depolarında birikip toksik hale gelebilen, yağda çözünen bir vitamindir.
Yanaklarda kızıllık
Eğer yanak bölgesindeki kızarıklık sıcak ise demir, üzerinde bir ısı artışı yok ise magnezyum eksikliğini gösterir.
Demir eksikliğine bağlı kızıllık kulaklar ve alına da yayılabilir. Burun kökünden göz çukuruna yayılan mavimsi-siyahımsı bir renk de eşlik edebilir.
Eğer yanak bölgesinde kılcal damar artışı varsa akciğer fonksiyonları değerlendirilmelidir.
Et, balık, yumurta, baklagiller, koyu yapraklı yeşillikler, kabuklu yemişler, tohumlar ve tam tahıllar, iyi demir kaynaklarıdır.
Magnezyumdan zengin besinler ise yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı…), brokoli, taze fasulye, enginar, pırasa gibi sebzeler, kuruyemiş, tohumlar (kaju, susam, kabak- ay çekirdeği..), filizlendirilmiş baklagiller (nohut, mercimek, barbunya, kuru fasulye…), deniz ürünleri (somon, uskumru, karides…), bitter çikolata ve hindistan cevizidir.