Konuyu açıp açmamaya karar verin
Ebeveyn olarak kendini ifade edebilen çocuklar için korkularını ele almalarında yardımcı olabilirsiniz. Peki çocuklar herhangi bir şey söylememişlerse konu yine de açılmalı mı?
Uzmanlara göre çocukların konuyu dillendirmemesi bunu düşünmedikleri anlamına gelmiyor. İdeal olan çocuklarla açık bir iletişim sağlamak, böylece soruları olduğunda size danışabilirler, siz de gerektiğini düşünürseniz konuyla ilintili başka şeyleri de konuşabilirsiniz.
Çocuklar sandığımızdan daha akıllı sorular soruyorlar, o yüzden özellikle koronavirüs konusunda kendimizi eğitip doğru yanıtlar verebilmeliyiz.
Salgın hastalıkların Homeopati’de “miasma” dediğimiz ve kalıtsal olarak bilgisini aktardığımız kısmı çok önemli. Salgın hastalıkların bilgisi -tıpkı geçmişteki salgınların şu an bizi etkilediği gibi- enerjetik olarak ileriki kuşaklara aktarılıyor ve ilerinin kronik hastalıklarına bir katman oluşturuyor. Bu açıdan da çocuklarımıza bu salgını iyi aktarmamız, korku ve endişelerini iyi yönetmemiz daha da önem kazanıyor.
Riskleri anladığınızdan emin olun
Çocukların haberlerde gördükleri ya da akranlarından duydukları hakkında konuşmadan önce virüsü anlayıp anlamadıklarından emin olmalısınız. Sorulara dürüst yanıtlar vermelisiniz, o yüzden bilgilenmek için doğru kaynaklara ulaştığınızdan emin olun.
Bu virüsün bir nezle virüsü olduğunu ama farklı olarak hızlı hareket ettiğini ve alt solunum sistemini etkilediğini anlatmalısınız. Bulaştıktan sonra belirti göstermeyebileceğini ya da çok azdan şiddetliye doğru tablonun değişebileceğini. Hijyenin bulaşmayı önlemede en önemli etken olduğunu vurgulamalısınız.
Çocuklarınıza en azından 20 saniye boyunca nasıl ellerini sabunlayacaklarını öğretmelisiniz. Bildikleri bir şarkının 20 saniyelik kısmını söyleyecek kadar süre tutabilirsiniz. Ellerini yüzlerine, ağız ve burunlarına dokunmamaları gerektiğini bilmeliler.
Her geçen gün virüsün nasıl bulaştığına dair yeni tespitler çıkıyor ortaya. Şu anda herkes için risk seviyesi öngörülemese de potansiyel olarak yüksek riskli kişilerde ölümcül olduğunu biliyoruz. O yüzden bağışıklık sistemimizin, mikroplarla daha iyi mücadele edebilmesi için her zaman sağlığımıza dikkat etmemiz gerektiğini anlatabilirsiniz.
Konuşmayı yapmak
Çocuğunuz bu olağanüstü duruma çok farklı tepkiler verebilir. Sık ağlama, üzüntü, korku, öfke, yerinde duramama, saldırganlık, karşı gelme, içe kapanma gibi davranış değişikliği gösterebilirler. Yalnız kalmaktan korkmak, yaşından küçük hareket etmemeye başlamak, okul çocuklarının dikkat ve konsantrasyonlarında azalma görülebilir. Uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte güçlükler, karın ağrısı, mide bulantısı ve baş ağrısı gibi fiziksel yakınmaları olabilir.
Okul öncesi çocuklar neler olduğunun daha farkında olabilirler. Mikroplar, virüsler, doktorlar ve hatta ölüm hakkında soruları olabilir.
Bu ve benzeri duygusal ve bilişsel değişiklikleri hafifletmek mümkün. Onları bilgilendirin. Birlikte düşünmek ve birlikte hissetmek çocuklara sevildikleri ve güvende oldukları hissini verir. Endişe, üzüntü ve kaygılarını ifade etmelerine izin verin. Belirsizlik her yaştan birey için kaygı vericidir.
Çocuklarınızın korkularını dinlemelisiniz. Diğer bir deyişle; tüm dikkatinizi çocuklarınıza verin ve korkularını seslendirmelerini kabullenin. Kulaktan dolma bilgilerle beslemek yerine uygun olduğunda gerçekleri bilmelerini sağlamalısınız.
Elbette öncelikle kendi kaygı ve korkularınızı kontrol etmeniz gerekiyor. O yüzden olan bitenler ve kendinizi koruma konusunda kendinizi eğitmeniz gerekiyor. Eğer siz gergin olursanız çocuk bu gerginliği siz hiç farketmeseniz de üzerine alır, içinde yaşatır.
Aile içinde açık iletişim çok önemli. Çocuğunuz kaygı geliştirmişse bunu içinde taşımasını istemezsiniz. Bu korkular hakkında konuşun, mümkün olduğunda bu kaygıları bastırmak üzere kullandığımız dataya güvenin, haber akışını ise gerekli görürseniz kesin.
Bazen güncel haberlerden uzak kalmak sizin ve çocularınızın ruh sağlığı için daha iyi olabilir.
Bebekler ve küçük çocuklar
Bebekler sözcükleri anlamasalar bile etraftaki duygusal müziği anlayabilirler ve yaşadıkları durumun getirdiği sınırlamaları deneyimleyebilirler.
Küçük çocuklar, deneyimlediklerine ya da duyduklarına dair küçük hikayeler anlatabilirler. Bu hikayeleri ciddiyetle dinleyen ya da yazıya geçiren bir yetişkinin varlığından yarar görebilirler.
Okul öncesi çocuklar
Unutmayın ki çocuğunuz her gün gittiği kreşten, okuldan, spor kulübünden ve buralarda yaptığı rutin aktivitelerden uzakta. Yeni rutinler oluşturmak veya olağan rutinleri düzenlemek, yemek saatlerini ve uyku saatlerini önceden olduğu gibi devam ettirmek, birlikte oyun oynamak, kitap okumak veya şarkı söylemek için bir zaman organize etmek yeniden güvende hissetmelerine yardımcı olur.
Güvenlik, bu yaş grubu için önemlidir, onlara yetişkinlerin sorumlulukları ve güvenli tutmak için çalıştıklarını anlatın. Sıkça sarılın ve güven verin.
Okul öncesi çocuklar; ebeveynlerinin, büyükanne ve büyükbabalarının, akrabalarının ve arkadaşlarının sağlığı ile ilgilenirler. Onlara, herkesin sağlıklı kalmak ve başkalarına bakmak için ellerinden geleni yaptıklarını anlatın.
Her zaman fantezi ve gerçekliği ayırt edemezler. Onları, hayal güçlerini olumsuz yönde çalıştıracak medyadan uzak tutun.
Olumlu anıları korumak yaşamsaldır. Salgın öncesi yaşanmış keyifli anların bir listesini oluşturabilir ve ailecek yapmayı çok sevdiği bir şeyin resmini çizmeyi önerebilirsiniz.
Ellerini yıkayarak sağlıklı kalabileceklerini ve şarkılarla el yıkamayı eğlenceli hale getirebileklerini hatırlatın. Birlikte 20 saniye sürecek şarkılar bulun.
Yatma zamanı çok önemlidir. Onlara masallar ve kitaplar okuyarak uyumalarına yardımcı olun. Yastıklarına damlatacağınız birkaç damla lavanta uçucu yağı gevşemelerini ve uykuya daha rahat dalmalarını sağlayabilir. Ayrıca lavanta uçucu yağının yüksek antiviral etkinliği vardır.
3-6 yaş arasında çocuklar doğrudan konuşmasalar da yaşadıkları olağanüstü durumla ilgili düşünce ve duygularını resim yaparak, oyun oynayarak, öykü ve masal dinleyerek/anlatarak işler ve rahatlarlar.
Çocuğunuz sözlü iletişimden ziyade görsel iletişimi tercih ediyorsa salgın konulu bir resim yapabilir. Birlikte stres kaynağı olan durumla ilişkili resim yapmak çocuğunuza kontrolde olma hissini verebilir, onu rahatlatabilir ve duygularının farkına varmasına yardımcı olabilir. “Şimdi nasıl hissediyorsun?” “Bu resimde neler oluyor?” gibi sorular yönelterek duygularını ifade etmesine yardımcı olabilirsiniz. Çocuklar başkalarının hislerinden söz ederken sıklıkla kendi hislerini tarif ederler. Örneğin resimde çizdiği minik köpeğin yaşadıkları kendi deneyimlerini ifade ediyor olabilir.
Okul çağı çocukları
Yetişkinler ve çocuklar olağanüstü durumlar hakkında düşünmeyi sıklıkla korkutucu veya üzücü bulabilirler. Yalnızca korkmak yerine bilgi sahibi olmalarına yardımcı olun. Nasıl korunabilecekleriniz ve alabilecekleri önlemler olduğunu bilmek; kaygılarını yatıştıracak, durum üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarına yardımcı olacaktır.
Evde kalma zorunluluğu
Çocuklar için neden dışarı çıkmamaları gerektiğini anlamak güçtür. Bu onların dış dünyada bir tehlike olduğu sonucuna varıp korkmalarına neden olabilir. Yetişkinlerin çocukların hislerini kabul etmesi ve onlara korktuklarının farkında olduklarını hissettirmeleri önemlidir.
Uzun süre evde kalmak huzursuz, mutsuz ya da sıkılmış hissetmelerine neden olabilir. Bazı çocuklar öfke nöbetleri yaşarlar. Dışarı çıkıp arkadaşlarıyla oynamamak çocuklar için önemli bir zorluktur.
Yetişkinler çocuklarla evde kaldıkları süre boyunca neler yapmak istediklerini konuşabilirler. Birlikte bir beyin fırtınası ile tüm seçeneklerin listesi çıkarılabilir. Sonra bu listeden çocuğunuzun keyfini yerine getirebilecek uygun aktiviteleri seçebilirsiniz. Arkadaşları ile telefon/internet aracılığıyla iletişim kurabilirler.
Son olarak kendinize iyi bakın. Bu çok önemli! Küçük çocuklar, kendileri doğrudan etkilenmese bile evdeki büyük çocuklar ve yetişkinlerdeki stres ve endişeyi hissederler.
Konuyla ilgili yardımcı dökümanı buradan indirebilirsiniz.